مدیرگروه تحقيقات سياستگذاري و برنامه ريزي  غذا و تغذيه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشوراعلام کرد:نظام غذا و تغذیه درشرایط فعلی همه گیری کووید19در زيرنظامهايتولید،فرآوری،سلامتوتوزیع به ویژه با افزايش بيكاري، توقف برخي از مشاغل ناشي از قرنطينه و الزام به خانه نشيني، افزایش هزینه های درمانی و بهداشتی، افزایش قیمت سبد غذایی و کاهش دسترسی به انرژی و مواد مغذی مطلوب در دهک های پایین درآمدی تحتتاثیرقرار مي گیرد. به این ترتیب، حفظ دسترسی به غذای سالم و مغذی بخشی اساسی از پاسخ به بیماری همه گیر COVID-19به ویژه برای جوامع فقیر و آسیب پذیر است که بیشترین آسیب را از همه گیری و شوک های اقتصادی ناشی از آن می بینند.

به گزارش روابط عمومی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور, دکتر فاطمه محمدی نصرآبادی با بیان این مطلب گفت: روز جهانی غذا خواستار همبستگی جهانی برای کمک به همه جمعیت ها و به ویژه آسیب پذیرترین افراد برای برون رفت از بحران و مقاوم سازی نظام های غذایی است تا بتوانند در برابر افزایش نوسانات و شوک های آب و هوایی مقاومت کنند. نظام های غذایی آینده ما باید ضمن حفظ منابع طبیعی و تنوع زیستی و مقابله با چالش هایی مانند تغییر اقلیم، رژیم های غذایی و سالم برای همه و معیشت مناسب و معقول برای کشاورزان و کارکنان سیستم های غذایی فراهم کنند. این امر به طرح های بهتر حمایت اجتماعی و فرصت های جدیدی که در پرتو دیجیتال سازی و تجارت الکترونیکی پدیدار می شوند و همچنین اقدامات کشاورزی پایدارتر که منابع طبیعی زمین، سلامت ما و آب و هوا را حفظ می کنند، نیاز دارد.

وی افزود: بیش از 3 میلیارد نفر در جهان دسترسی به اینترنت ندارند و بیشتر آنها در مناطق روستایی و دور افتاده زندگی می کنند. کشاورزان خرده مالک برای بهبود معیشت خود به دسترسی بیشتر به منابع مالی ، آموزش ، نوآوری و فناوری نیاز دارند. امروزه تنها 9 گونه گیاهی 66 درصد از کل محصولات تولید شده را تشکیل می دهند، با وجود اینکه حداقل 30 هزار گیاه خوراکی وجود دارد. ما برای تغذیه مردم و حفظ کره زمین باید انواع متنوعی از مواد غذایی را پرورش دهیم.

مدیرگروه تحقيقات سياستگذاري و برنامه ريزي  غذا و تغذيه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشوردر ادامه بیان داشت: حدود 14درصد از مواد غذایی تولید شده برای مصرف انسان هر ساله بین مراحل رشد یا پرورش آن تا زمان رسیدن به بازار عمده فروشی از بین می رود. در مراحل خرده فروشی مواد غذایی و مصرف، مواد غذایی بیشتر هدر می رود. جلوگیری از اتلاف و ضایعات محصولات غذایی کشاورزی و دامی در تمام مراحل نظام غذا و تغذیه از تولید تا مصرف می تواند به بهبود دسترسی بخش زیادی از مردم به مواد غذایی کمک کند.

 فرهنگ سازی مصرف صحیح غذا

دکتر محمدی نصرآبادی با بیان اینکه روز جهانی غذای امسال معمولی نیست و به چیزی بیشتر از اقدامات عادی نیاز داریم, اظهار داشت: کشورها، بخش خصوصی و جامعه مدنی باید اطمینان حاصل کنند که نظام های غذایی ما برای تغذیه جمعیت در حال رشد و حفظ کره زمین، همگام با یکدیگر انواع مواد غذایی را پرورش می دهند. بنابراین باید این پیام از طریق فراخوان ها و رویدادها گسترش داده شود.

وی گفت: همه ما، در سراسر زنجیره غذایی با انتخاب غذای سالم و عادات پایدار به عنوان جزئی از شیوه زندگی خود در این زمینه می توانیم نقش مهمی ایفا کنیم. به این ترتیب تقاضای کلی برای مواد غذایی سالم و گیاهی (به جای مواد حیوانی) افزایش یافته و ضایعات و آسیب به زمین کمتر می شود.

گرسنگی در جهان و ایران

مدیرگروه تحقيقات سياستگذاري و برنامه ريزي  غذا و تغذيه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشوربه گرسنگی در جهان و ایران اشاره کرد و گفت: بیش از 2 میلیارد نفر در جهان به غذای سالم، مقوی و کافی دسترسی پایدار ندارند و پیش بینی می شود جمعیت جهان تا سال 2050 به حدود 10 میلیارد نفر برسد. نزدیک به 690 میلیون نفر گرسنه هستند که در سال 2019، 10 میلیون نفر افزایش یافته است و  بسته به سناریوی رشد اقتصادی ، همه گیری COVID-19می تواند بین 83 تا 128 میلیون نفر را به این تعداد اضافه کند.

دکتر محمدی نصرآبادی افزود: تأثیر سوءتغذیه در انواع مختلف آن –اختلالات رشد، کمبود ریزمغذی ها و همچنین اضافه وزن و چاقی - بر اقتصاد جهانی 5/3 تریلیون دلار در سال تخمین زده شده است. افزایش مداوم گرسنگی از سال 2014 همراه با افزایش چاقی، به روشنی نیاز به تسریع و افزایش اقدامات تقویت نظام‌های غذایی و محافظت از معیشت مردم را نشان می دهد.

وی تصریح کرد: از سال 1390 تا 1393 و در نتيجه دور قبلی تحريم ها وافزایش قيمت ها، روند خريد و مصرف منابع پروتئینی شامل شير و فرآورده های آن، گوشت قرمز و حبوبات (به جز گوشت مرغ و تخم مرغ) نزولي بوده است. در حالی که مصرف تامین کننده های انرژی به ویژه نان، روغن و قند و شکر به استثنای برنج تقریبا ثابت بوده است. پس از شیوع بیماری COVID-19نیز تکرر مصرف گروه های غذایی با کشش درآمدی بالا مانند شیر و فرآورده های آن، گوشت قرمز و میوه ها در هفته در خانوارهای ایرانی بیشتر کاهش یافته که علت عمده آن کاهش درآمد و بيکاري و در درجه دوم هم ترس از آلوده بودن به ویروس عنوان شده است.

مدیرگروه تحقيقات سياستگذاري و برنامه ريزي  غذا و تغذيه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشورگفت: با توجه به نقش پر اهمیت مصرف میوه ها، سبزی ها، لبنیات و آبزیان در سلامت و پیشگیری از روند رو به رشد بیماری های غیرواگیر در کشور، تمهیداتی مانند یارانه برای افزایش مصرف این گروه های غذایی ضروری به نظر می رسد. به عنوان مثال کاهش مصرف لبنیات، پوکی استخوان و کاهش مصرف غذاهای غنی از فیبر و آبزیان به احتمال زیاد افزایش بیماری های قلبی- عروقی و سرطان را در نسل آینده را موجب خواهد شد.

انتخاب و آماده سازی  هوشمندانه غذاها ، اولین گام در کنترل وزن کودکان است

انتخاب و آماده سازی  هوشمندانه غذاها ، اولین گام در کنترل وزن کودکان بوده و توصیه می شود در میان وعده های غذایی روزانه ی کودکان، بیشتر از میوه ها ، سبزی ها ، لبنیات کم چرب، مغزها و خشکبار استفاده شود.

به گزارش روابط عمومی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور، منیره دادخواه،  کارشناس تغذیه ، در خصوص چاقی کودکان در کشور گفت: شیوع اضافه وزن و چاقی کودکان مسئله ای است که در بیشتر کشورها از جمله ایران رو به افزایش بوده و علت اصلی آن شیوه زندگی خانواده ها در عصر حاضر می باشد.

به عبارتی در کنار بی تحرکی یا کمی فعالیت بدنی روزانه ، مقدار و بار مصرف مواد غذایی پر کالری ( مواد غذایی حاوی چربی و قند زیاد ) افزایش قابل توجه ای پیدا کرده و کودکان نیز از این معضل مستثنی نیستند.

وی به این موضوع اشاره کرد که : زندگی ماشینی امروز و مشغله زیاد خانواده ها سبب شده که والدین فرصت کافی برای گذراندن زمان با  کودکان خود و آماده سازی غذا در منزل را  نداشته باشند ،  این مسئله سبب شده،  هم دفعات مصرف غذاهای آماده ، انواع Fastfootو میان وعده های پر کالری و کم ارزش ، افزایش یابد و هم زمان تخصیص یافته به ورزش و تحرک بدنی در هفته ناچیز باشد .

این کارشناس تغذیه در خصوص رژیم غذایی کودکان گفت:  معمولا به کودکان که در سن رشد هستند ، رژیم کاهش وزن داده نمی شود ولی وقتی میزان مصرف غذایی آن ها مطابق با نیاز روزانه شان  بر حسب سن و جنس باشد ، به طبع به کنترل وزن و پیشگیری از چاقی کمک خواهد کرد .

دادخواه افزود: برای دریافت غذایی که متناسب با نیاز کودکان باشد ، باید هم به سبد خرید و هم به سفره غذایی خانواده توجه شود. مخصوصا در مورد کودکان دبستانی و پیش دبستان که عمده ی مصرف غذایی آن ها وابسته به این دو بخش( سبد خرید و سفره غذای خانواده) می باشد .

جایگزین کردن انواع میوه و سبزی ، لبنیات کم چرب و خشکبار به جای انواع شیرینی ، آبمیوه صنعتی ، نوشابه ، شکلات و آبنبات ، کیک و کلوچه و بیسکویت ، چیپس ، پفک و..... در سبد خرید خانواده ، تاثیر بسزایی در پیشگیری و کنترل چاقی خواهد داشت .

همچنین تهیه و آماده سازی هوشمندانه ی غذا برای وعده های اصلی ( صبحانه ، ناهار وشام) روزانه نیز از حائز اهمیت است ، به زبان ساده ،  کاهش بار مصرف غذاهای سرخ کرده و چرب ، عدم استفاده از قند و شکر در تهیه غذاها ، کاهش بار و مقدار مصرف برنج ساده و نان سفید و در نهایت استفاده ی بیشتر از سبزی ها ، حبوبات در تهیه غذای سفره ، از جمله اقدامات مثبت در این زمینه است .  

وی نظارت بر  وعده ها و میان وعده های غذایی، تنظیم ساعت خواب شبانه و میزان فعالیت و تحرک بدنی روزانه ی کودکان را از گام های بعدی ، موثر در کنترل وزن دانست .

دادخواه در ادامه به تغذیه کودکان در بحران کرونا و تعطیلی مدارس اشاره کرد و اظهار داشت:

به واسطه بحران کرونا که مدارس تعطیل شد، متاسفانه کودکان و نوجوانان فرصت فعالیت بدنی  و بازی های حرکتی در مدرسه و زنگ ورزش را از دست داده اند،  اما خانواده ها می توانند برای جبران این مسئله تا حدودی با توجه به امکانات خود،  فرصت هایی را برای این مهم ، فراهم نمایند ، به عنوان مثال :  ساعات بازی و فعالیت های نشسته در روز را محدود نمایند . زمانی را به انجام نرمش و حرکات ورزشی در منزل اختصاص دهند. در صورت امکان شرایطی را برای دوچرخه سواری ، اسکیت ، بازی با توپ ،  طناب بازی و .... در پارکینگ یا فضاهای سبز نزدیک منزل ( در شرایطی که امکان فاصله گذاری اجتماعی باشد ) فراهم نمایند و در نهایت از فرصت آخر هفته برای پیاده روی ،  دویدن و کوهنوردی استفاده کنند .